Διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες. Ως ειδική κατηγορία στις χρόνιες είναι η αλλεργική ρινίτιδα. Τέλος σε αυτές κατατάσσεται και η αγγειοκινητική ρινίτιδα.
Α. Οξεία ρινίτιδα (συνάχι): Πρόκειται για το κοινό κρυολόγημα οφειλόμενο σε ιούς.
Κλινική εικόνα: Απόφραξη της μύτης (μπούκωμα), ρινική καταρροή, φτάρνισμα, πυρετός δεν υπάρχει. Μπορεί να παρατηρηθεί πόνος στον φάρυγγα λόγω των εκκρίσεων της μύτης που πέφτουν από την πίσω άνοιγμα της μύτης προς τον φάρυγγα. Ως επιπλοκή μπορεί να προκληθεί ιγμορίτιδα και οξεία μέση ωτίτιδα.
Αντιμετώπιση: Αποσυμφοριτικά σπρέι, αντισταμινικά και παυσίπονα. Αν εμφανιστεί ιγμορίτδα ή οξεία μέση ωτίτιδα τότε αντιβίωση.
Β. Χρόνια ρινίτιδα: Εμφανίζεται μετά από συχνές υποτροπές οξείας ρινίτιδας όπως και σε συχνές ιγμορίτιδες. Προϋπόθεση είναι να υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες στην ρινική θαλάμη, όπως σκολιωμένο διάφραγμα, απόφραξη της ρινικής κοιλότητας (μεγάλες κόγχες από αλλεργία) και αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) στα παιδιά. Χρόνια ρινίτιδα μπορεί να προκληθεί και από παράλογη και παρατεταμένη χρήση αποσυμφορητικών σπρέι (φαρμακευτική ρινίτιδα).
Κλινική εικόνα: Απόφραξη της μύτης (μπούκωμα), παχύρευστες βλεννώδης εκκρίσεις στην μύτη, δυσχέρεια της αναπνοής, υπερτροφία των ρινικών κογχών. Συνήθως συνυπάρχουν φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα και πολύ συχνά ιγμορίτιδα.
Αντιμετώπιση: Συχνές ρινοπλύσεις και αποσυμφοριτικά σπρέι. Αν υπάρχουν οι προαναφερόμενες ανατομικές ανωμαλίες γίνεται χειρουργική αποκατάσταση αυτών και κατόπιν συντηρητική θεραπεία.
Γ. Χρόνια ατροφική ρινίτιδα ή όζαινα: Οφείλεται σε προοδευτική ατροφία του βλεννογόνου της μύτης και βλεννώδεις εκκρίσεις. Τα αίτια είναι άγνωστα αν και οι τελευταίες μελέτες έδειξαν ότι πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα. Είναι πιο συχνή στις γυναίκες και στην κίτρινη φυλή.
Κλινική εικόνα: Ατροφία του βλεννογόνου και των ρινικών κογχών, αποξηραμένες ρινικές εκκρίσεις λόγω των οποίων τα άτομα αυτά εκπέμπουν κακοσμία στην αναπνοή.
Αντιμετώπιση: Συνήθως είναι συντηρητική.
Δ. Άλλες ειδικές φλεγμονές είναι η φυματίωση της μύτης, σύφιλη της μύτης, κοκκιωμάτωση Wegener και το γαγγραινώδες κοκκίωμα.
Ε. Αλλεργική ρινίτιδα: Είναι αντίδραση του ρινικού βλεννογόνου έναντι αλλεργικών αντιγόνων. Συνήθως είναι οξεία αλλά πολύ συχνά μεταπίπτει σε χρόνια.
Κλινική εικόνα: ρινική απόφραξη (μπούκωμα), κνησμός, λεπτόρρευστη υδαρής ρινική έκκριση, φτάρνισμα. Αν γίνει χρόνια, παρατηρείται μόνιμη ρινική συμφόρηση και πιθανή ανάπτυξη αλλεργικών πολυπόδων. Μπορεί να συνυπάρχει δακρύρροια και αλλεργική επιπεφυκίτιδα, φαρυγγίτιδα, ιγμορίτιδα και ορώδης μέση ωτίτιδα (παιδιά). Αν δεν θεραπευτεί σε ποσοστό 45% οδηγεί σε βρογχικό άσθμα.
Μπορούμε να την διακρίνουμε σε εποχική (οξεία) και χρόνια αλλεργική μη εποχική ρινίτιδα. Για την εποχική ευθύνονται συνήθως παράγοντες όπως γύρη, χόρτο, αγροστώδη, πευκοβελόνι κλπ. Η χρόνια μη εποχική οφείλεται σε εισπνοή επαγγελματικής και οικιακής σκόνης, στα ακάρεα, σε υγρασία, σε άλευρα, στα πούπουλα του μαξιλαριού.
Θα πρέπει να τονιστεί επίσης η τριάδα του Samter ή σύνδρομο de Fernand Widal: α) δυσανεξία στην ασπιρίνη β) πολύποδες ρινός και γ) βρογχικό άσθμα.
Αντιμετώπιση: Αποφυγή του αιτιολογικού παράγοντα και συντηρητική συμπτωματική θεραπεία. Αν υπάρχουν ρινικοί πολύποδες ή ανατομικές ανωμαλίες μύτης (σκολιωμένο διάφραγμα) συνιστάται χειρουργική επέμβαση.
ΣΤ. Αγγειοκινητική ρινίτιδα: Νόσος οφειλόμενη σε διαταραχή της νευροφυτικής λειτουργίας του ρινικού βλεννογόνου (βούλωμα των ρινικών θαλαμών εναλλάξ ή και των 2 ταυτόχρονα).
Αίτια: Νευροψυχικά, υγρασία, ψύχος, απότομη αλλαγή της θερμοκρασίας, καπνός, οινοπνευματώδη ποτά, ενδοκρινικές διαταραχές. Στην εγκυμοσύνη (ρινοπάθεια των εγκύων). Επίσης διάφορα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αγγειοκινητική ρινίτιδα.
Κλινική εικόνα: Απόφραξη της μύτης (μπούκωμα), υδαρής ρινική έκκριση, υπερτροφία των ρινικών κογχών.
Ζ. Ρινικοί πολύποδες: Καλοήθης υπερπλαστικοί σχηματισμοί του βλεννογόνου της μύτης και των παραρρινίων κόλπων.
Η αιτιολογία είναι άγνωστη αλλά κυρίως ενοχοποιείται η αλλεργική ρινίτιδα. Επίσης άλλα αίτια είναι η ιγμορίτιδα, η κυστική ίνωση (κυρίως παιδιά και νεαρά άτομα), το σύνδρομο Samter και το σύνδρομο Kartagener.
Κλινική εικόνα: Απόφραξη της μύτης, ρινόρροια, ανοσμία, κλειστή ρινολαλία και ροχαλητό.
Στη διάγνωση των ρινικών πολυπόδων κρίνεται απαραίτητη η αξονική τομογραφία.
Αντιμετώπιση: Είναι χειρουργική ή συντηρητική. Και στις δυο περιπτώσεις οι πολύποδες υποτροπιάζουν και ξαναεμφανίζονται σε άγνωστο χρονικό διάστημα. Οι ασθενείς με ρινικούς πολύποδες απαγορεύεται να παίρνουν ασπιρίνη.
